Vardenafil vs tamsulosina w leczeniu SRS – nowe perspektywy terapeutyczne

Jakie cele i założenia badania?

W prezentowanym badaniu prospektywnym z porównaniem równoległym oceniono skuteczność vardenafilu w porównaniu z tamsulosiną w leczeniu objawów związanych ze stentem moczowodowym (SRS) u pacjentów po zabiegach urologicznych. Badanie przeprowadzono w okresie od listopada 2020 do listopada 2023 roku w Szpitalu Uniwersyteckim Beni Suef.

Do badania włączono 208 pacjentów, którzy przeszli jednostronny zabieg ureteroskopowej litotrypsji (URSL) lub przezskórnej nefrolitotomii (PCNL) z powodu niepowikłanej kamicy moczowodowej i wymagali założenia stentu moczowodowego typu Double J. Większość uczestników stanowili mężczyźni (67,4%), a średnia wieku wynosiła 45,07 ± 9,5 lat. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do dwóch grup: 107 osób otrzymywało vardenafil w dawce 10 mg raz dziennie, a 101 osób tamsulosinę w dawce 0,4 mg raz dziennie przez okres 3 tygodni. Ocenę skuteczności przeprowadzono przy użyciu walidowanego kwestionariusza Ureteral Stent Symptom Questionnaire (USSQ), który obejmuje domeny dotyczące objawów urologicznych, dyskomfortu fizycznego, ogólnego stanu zdrowia, wydajności w pracy oraz funkcji seksualnych.

Jakie wyniki osiągnięto w leczeniu objawów SRS?

Wyniki badania wykazały, że vardenafil był skuteczny w zmniejszaniu objawów związanych ze stentem, z istotną statystycznie poprawą w zakresie objawów urologicznych, zdrowia seksualnego i wydajności pracy w porównaniu do wartości wyjściowych. Całkowity wynik USSQ w grupie vardenafilu zmniejszył się z 136,03 do 85,01 (p<0,001). Szczególnie znaczącą poprawę odnotowano w domenie objawów urologicznych, gdzie średni wynik spadł z 47,6 do 24,6 (p<0,001), oraz w domenie zdrowia seksualnego, gdzie średni wynik obniżył się z 10,3 do 7,05 (p<0,001). Również wyniki w domenie wydajności pracy uległy istotnej poprawie, ze spadkiem średniego wyniku z 18,03 do 13,8 (p<0,001).

Tamsulosina również wykazała skuteczność w leczeniu SRS, z istotną poprawą w zakresie bólu ciała i objawów urologicznych. Całkowity wynik USSQ w grupie tamsulosiny zmniejszył się z 129,9 do 97 (p<0,001). Średnie wyniki dla objawów urologicznych i bólu ciała spadły odpowiednio z 48,9 i 23,4 w pierwszym tygodniu do 26 i 12,4 w czwartym tygodniu. Jednak wpływ tamsulosiny na zdrowie seksualne i wydajność pracy był ograniczony, bez istotnej statystycznie zmiany w wyniku zdrowia seksualnego (spadek z 10,3 do 9,9; p=0,5).

Porównując oba leki, vardenafil okazał się skuteczniejszy w poprawie zdrowia seksualnego i wydajności pracy. Statystycznie istotne różnice między grupami pojawiły się już podczas trzeciej wizyty kontrolnej i stały się wysoce istotne podczas czwartej wizyty (p<0,001), na korzyść vardenafilu we wszystkich domenach z wyjątkiem bólu ciała.

Jakie są efekty bezpieczeństwa stosowania leków?

Oba leki były ogólnie dobrze tolerowane. W grupie tamsulosiny najczęstszymi działaniami niepożądanymi były ejakulacja wsteczna (6 pacjentów), łagodna hipotonia ortostatyczna (9 pacjentów) i łagodne bóle głowy (3 pacjentów). W grupie vardenafilu 13 pacjentów zgłosiło łagodne bóle głowy, bez innych istotnych działań niepożądanych.

Jakie procesy leżą u podstaw objawów SRS?

Patofizjologia objawów związanych ze stentem (SRS) nie jest dokładnie poznana. Proponowane teorie sugerują, że pozycja, długość i materiał stentu mogą być związane z podrażnieniem trójkąta pęcherza i moczowodu. To podrażnienie powoduje zaburzenia perystaltyki moczowodu, zapalenie błony śluzowej pęcherza, skurcze wypieracza i wsteczny przepływ moczu do nerki. Podrażnienie trójkąta pęcherza przez dystalny koniec stentu może prowadzić do podrażnieniowych objawów mikcyjnych, szczególnie gdy stent przekracza linię środkową. Ból w okolicy lędźwiowej jest najprawdopodobniej związany z refluksem moczu i podwyższonym ciśnieniem wewnątrzmiednicznym.

Receptory alfa-1 adrenergiczne, szczególnie alfa-1A i alfa-1D, występują w moczowodzie, zwłaszcza w dystalnej jednej trzeciej moczowodu i połączeniu moczowodowo-pęcherzowym. Blokowanie tych receptorów okazało się korzystne w kontrolowaniu SRS poprzez zmniejszenie skurczów mięśni. Z kolei receptory fosfodiesterazy-5 występują w dolnym moczowodzie, szyi pęcherza, trójkącie pęcherza i gruczole krokowym. Antagonizowanie tych receptorów może prowadzić do relaksacji moczowodu i ułatwiać propagację i wydalanie kamieni.

Czy vardenafil zrewolucjonizuje leczenie SRS?

Wyniki tego badania sugerują, że vardenafil może stanowić wartościową alternatywę dla tamsulosiny w leczeniu objawów związanych ze stentem moczowodowym, szczególnie u pacjentów z problemami w zakresie funkcji seksualnych i wydajności zawodowej. Mechanizm działania vardenafilu jako inhibitora fosfodiesterazy-5 (PDE-5) może wyjaśniać jego skuteczność w poprawie funkcji seksualnych oraz relaksacji mięśni gładkich dolnego moczowodu, szyi pęcherza i trójkąta pęcherza moczowego.

Badanie miało pewne ograniczenia, w tym wielkość próby, która była wystarczająca do wstępnych porównań, jednak przyszłe badania z większymi próbami są konieczne dla możliwości uogólnienia wyników. Dodatkowo, będąc badaniem jednoośrodkowym, zmniejsza to zewnętrzną trafność wyników, dlatego zalecane są wieloośrodkowe badania. Ponadto, w badaniu nie zastosowano zaślepienia, co zwiększa ryzyko błędu systematycznego. Przyszłe badania powinny również zbadać mechanizmy leżące u podstaw różnicy w skuteczności obserwowanej między vardenafilem a tamsulosiną oraz przeprowadzić analizę efektywności kosztowej. Co więcej, należy zbadać możliwości terapii skojarzonych z zastosowaniem obu tych leków, ponieważ tamsulosina charakteryzuje się szybkim indukowaniem ulgi w bólu, 100% biodostępnością po podaniu doustnym i dłuższym okresem półtrwania, co może zwiększyć skuteczność vardenafilu w terapii skojarzonej.

Podsumowanie

Przeprowadzone w latach 2020-2023 badanie prospektywne w Szpitalu Uniwersyteckim Beni Suef porównało skuteczność vardenafilu i tamsulosiny w leczeniu objawów związanych ze stentem moczowodowym (SRS). W badaniu wzięło udział 208 pacjentów po zabiegach URSL lub PCNL, których podzielono na dwie grupy otrzymujące odpowiednio vardenafil (10 mg) lub tamsulosinę (0,4 mg) przez 3 tygodnie. Vardenafil wykazał większą skuteczność w redukcji objawów SRS, szczególnie w zakresie funkcji seksualnych i wydajności pracy, z całkowitą redukcją wyniku USSQ z 136,03 do 85,01. Tamsulosina również była skuteczna, zwłaszcza w łagodzeniu bólu i objawów urologicznych, jednak z mniejszym wpływem na funkcje seksualne. Oba leki były dobrze tolerowane, z niewielką liczbą łagodnych działań niepożądanych. Badanie sugeruje, że vardenafil może być wartościową alternatywą w leczeniu SRS, szczególnie u pacjentów z problemami w zakresie funkcji seksualnych.